به گزارش معاونت پژوهش مدرسه صد و سی و دومین جلسه ی پژوهشی تدبر و محوربندی و بازخوانی صحیفه ی سجادیه با حضور اساتید و طلاب این مدرسه در روز یکشنبه 29 مردادماه 1402 ساعت 16، در نرم افزار «قرار» با موضوع « دعاى آن حضرت است در ذكر توبه و درخواست آن از پروردگار »(دعای31) برگزار گردید. در ابتدای جلسه پس از پخش صوت قرآن کریم و صلوات امام سجاد علیه السلام از مجموعه ی صلوات بر حجج طاهره علیهم السلام، استاد صفری نکاتی در خصوص فرازهای بیان شده در جلسه ی قبل فرمودند:

فراز 1: « اللَّهُمَّ يَا مَنْ لَا يَصِفُهُ نَعْتُ الْوَاصِفِينَ؛ خدایا! ای آن‌که توصیف وصف کنندگان او را نمی‌ستاید.

«نعت» در خصوص ویژگی های مثبت به کار می رود در حالی که «وصف» دال بر جامع صفات نیک و بد می باشد. انسان چون احاطه ای بر خداوند ندارد بنابراین نمی تواند او را توصیف کند. اولین اعتراف در این دعا به درگاه الهی عدم توانایی توصیف ذات باری تعالی اوست.

فراز 2: «وَ يَا مَنْ لَا يُجَاوِزُهُ رَجَاءُ الرَّاجِينَ »؛ و ای آن‌که امید امیدواران از او نمی‌گذرد.

معمولا بشر وقتی از کسی و یا چیزی ناامید شود به دیگری روی می آورد و امید می بندد در حالی که وقتی امیدش از همه جا قطع گردد تنها راه نجات و تنها روزنه ی امید او، خداوند خواهد بود.

فراز 3: « وَ يَا مَنْ لَا يَضِيعُ لَدَيْهِ أَجْرُ الُمحْسِنِينَ » ؛ و ای آن‌که پاداش نیکوکاران نزد او تباه نمی‌شود.

آیاتی در قرآن کریم نیز دال بر محتوای این فراز از دعا هستند مانند: توبه 120، هود 115، یوسف 56 و 90.

فراز 4:« وَ يَا مَنْ هُوَ مُنْتَهَى خَوْفِ الْعَابِدِين» ؛ و ای آن‌که حضرت او نهایت ترس عابدان است.

اگر ترس انسان ناشی از امور وهمی و غیرواقعی باشد ترس و خوف او ارزشمند نبوده اما خوف عابدان از حقیقتی نظیر قدرت و عظمت الهی نشئت می گیرد که بسیار والا و گرانبها می باشد.

فراز 5: « وَ يَا مَنْ هُوَ غَايَةُ خَشْيَةِ الْمُتَّقِينَ » ؛ و ای آنکه هدف بیم پرهیزکاران است.

خشیت مرتبه ای بالاتر از خوف را دربر دارد که در قرآن کریم در خصوص عالمان به کار رفته است. افراد متقی

به دلیل آگاهی و شناخت نسبت به عظمت الهی این خشیت در دلشان شکل می گیرد.

در ادامه استاد باقری به شرح دعا فرمودند:

توحید و خداشناسی در زندگی انسان نقش بسیار محوری دارد و بشر به دلیل حصار مادی نمی تواند به حقایق والا دست یابد. أسماءالحسنی یعنی اسم های خداوند از هرگونه نقص و زشتی مبرا است و بهترین و کامل ترین اسما از آن اوست و هرچقدر در توصیف او بکوشیم نمی توانیم حق مطلب را ادا کنیم. فراز اول دعا نیز ناظر به أسماءالحسنی الهی می باشد.

در خصوص فراز دوم این طور بیان شده است که خداوند امید کسی را که جز او امیدی ندارد را ناامید نمی کند.

خوف اعم از خشیت است و خشیت نوعی خاصی از ترس است. خوف ناپسند را باید از خود راند مانند ترس از امتحان، از موقعیت های جدید و غیره که منشأ خیالی و غیرواقعی دارد. اگر ترس انسان ناشی از عقل و حقیقت باشد ترس نیکویی است. خوف در این فراز ناظر به ترس نیکوست. عابدان نیز بندگان حقیقی خداوند هستند و این مقام را با شناخت حضرت حق درک کرده اند. یا منتهای ترس عابدان در بالاترین مقام شناخت خداوند حاصل می شود و یا این که منظور مقام قرب الهی است که وقتی انسان به آن رسید دیگر ترس و اضطرابی ندارد.(لاخوف علیهم و لاهم یحزنون-بقره/38)؛ یعنی یا خوف ناشی از شناخت عظمت الهی است و یا ناشی از عاقبت امر خود می باشد.

نوعی از ترس ممدوح خشیت می باشد که ترس همراه با آگاهی نسبت به عظمت و هیبت الهی است. خداوند را در غایت عظمت یافتن شایسته ی غایت خشوع در برابر اوست.

فراز 6: « هَذَا مَقَامُ مَنْ تَدَاوَلَتْهُ أَيْدِي الذُّنُوبِ ، وَ قَادَتْهُ أَزِمَّةُ الْخَطَايَا ، وَ اسْتَحْوَذَ عَلَيْهِ الشَّيْطَانُ ، فَقَصَّرَ عَمَّا أَمَرْتَ بِهِ تَفْرِيطاً ، وَ تَعَاطَى مَا نَهَيْتَ عَنْهُ تَغْرِيراً» ؛ این جایگاه کسی است که دست‌های گناهان، او را دست به دست کرده‌اند؛ و افسار خطاها، او را به دنبال خود کشیده‌اند؛ و شیطان بر او چیره شده و در رابطه با تباه کردن فرمانت نسبت به آنچه امر فرمودی کوتاهی کرده؛ و به خاطر غفلتش از عاقبت کار، آن چه را نهی کردی، مرتکب شده.

در این بخش از دعا امام علیه السلام موقعیت و شرایط انسان گناهکار را توصیف می فرمایند. انسانی که در چنگال گناه گیر افتاده و به هر طرف کشانده می شود. در پایان خانم ناطقیان دعا فرمودند و جلسه به اتمام رسید.

• < قبلی
• بعدی >