برگزاری جلسه پنجم دوره تفسیر قرآن کریم

به گزارش معاونت فرهنگی مدرسه، پنجمین جلسه از دوره تفسیر قرآن کریم با سخنرانی استاد گرانقدر سرکار خانم جواهری در ۱۶ اسفند به صورت آفلاین برگزار شد.

خانم جواهری در تفسیر سوره توبه آیه ۱۱۵ گفت: آيه، بيانگر حال آنان است كه مسلمان شده بودند، ولى پيش از آگاهى از وظايف خود از دنيا رفته اند. يا اشاره به آيه‌ى قبل و لزوم تبرّى از دشمن خداست كه اگر پس از اين هشدار، بى‌تفاوت باشيد، خودتان هم گمراه شده به دشمنان خدا ملحق مى‌شويد، ممكن است آيه براى رفع نگرانى كسانى باشد كه قبل از علم به حرمت استغفار براى مشركان، براى آنان استغفار مى‌كردند.

پیام هایی که این آیه برای ما دارد: ۱.كيفر الهى، پس از تبيين و روشنگرى و اتمام حجّت می باشد. ۲. اضلال خدا، كيفر بى‌اعتنايى به هدايت اوست و مخالفت آگاهانه با رهنمودهاى الهى، زمينه‌ى سلب هدايت خداوند را به وجود می آورد. ۳. هدايت الهى كامل است و علاوه بر بيان اسبابِ سعادت، عوامل خطر را نيز هشدار مى‌دهد. ۴. دستور الهى بر پرهيز از چيزى، از علم و حكمت او سرچشمه مى‌گيرد.

خانم جواهری در ادامه و تفسیر آیه ۱۱۶ بیان کرد: به جاى تحكيم روابط با خويشاوندانِ مشرك، به فكر رابطه با خدايى باشيد كه مالك آسمان‌ها و زمين است و آنها در برابر اين خدا، قدرت هيچ گونه نصرتى ندارند.

استاد جواهری در تفسیر آیه ۱۱۷ اشاره کرد و گفت: مراد از مهاجرین و انصار کسانی هستند که در جنگ تبوك دشوارى‌هاى بسياری از جمله: دورى راه، گرمى هوا، فصل چيدن ميوه‌ها و محصولات، و هيبت و قدرت دشمن داشتند. لذا بعضى‌ها كه از منافقان نبودند، سايه‌بان منزل و آب خنك و همسر را بر جبهه و مشقّات راه ترجيح دادند و نرفتند، مثل ابوخثيمه كه چون متنبّه شد، تلاش كرد و پس از چند روز تأخير، خود را به پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم مسلمانان رساند.

منافقان در جنگ تبوك سه گروه بودند:۱.عدّه‌اى به بهانه‌ى مفتون شدن به دختران زيباى رومى، به جبهه نرفتند. ۲.جمعى مردم را از رفتن دلسرد مى‌كردند. ۳.بعضى گرمى هوا را بهانه مى‌آوردند، يا اجازه‌ى ماندن مى‌گرفتند.

امّا در مقابل، عدّه‌اى عاشقانه همراه پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم رفتند و اگر وسيله‌ى سفر نداشتند، از اندوه، اشك مى‌ريختند. داستانِ عقب ماندنِ ابوذر غفارى كه بالاخره خود را به پيامبر رساند، مربوط به همين ماجرا است.

در جنگ تبوك، كار چنان سخت شد كه گاهى يك خرما را چند نفر مى‌مكيدند شايد به دليل اين آيه و آيه‌ى بعد كه پذيرش توبه مطرح است، نام اين سوره را علاوه بر برائت، توبه نيز گفته‌اند. لذا خداوند، پيامبر و رزمندگان را در صحنه‌هاى خطرناك، مورد لطف خاصّ خويش قرار مى‌دهد و این را به ما می رساند که همه‌ى انسان‌ها، به ويژه پيامبران، به لطف الهى نيازمندند.

توبه‌ى الهى، به معناى لطف خاصّ او به پيامبر و مؤمنان است كه گاهى در قالب عفو و بخشش نسبت به گنهكاران جلوه مى‌كند و انسان، هر لحظه در معرض لغزش و انحراف قرار می گیرد، پس بايد به خدا روى آورد و تنها راه نجات از سقوط، لطف الهى است.

در ادامه و تفسیر آیه ۱۱۸ گفت: سه مسلمانى كه در تبوك شركت نكردند، پشيمان شده و براى عذرخواهى نزد پيامبر آمدند. امّا حضرت با آنان سخن نگفت و دستور داد كسى با آنان حرف نزند و همسرانشان هم به آنان نزديك نشوند. آنان به كوههاى اطراف مدينه رفتند و براى استغفار، جدا از يكديگر به تضرّع و گريه پرداختند تا پس از پنجاه روز، خداوند توبه‌ى آنان را پذيرفت. لذا بى‌اعتنايان به جنگ و فرمان رهبرى را،تنبيه کردند و تا مدّتى مورد اهمیت قرار نگیرندپس قهر، بى‌اعتنايى يكى از شيوه‌هاى تربيتى براى متخلّفان و مجرمان است با آنكه پيامبر، مظهر رحمت الهى است، امّا به عنوان مرّبى، از اهرم قهر هم استفاده مى‌كند، يكى از عذاب‌ها عذاب وجدان است. يأس از مردم، زمينه‌ساز توبه و توجّه به خداست.

توفيقِ توبه نيز در سايه‌ى لطف و عنايت الهى است. اوّل خداوند لطف خود را به انسان باز مى‌گرداند، تا انسان توفيق پشيمانى و عذرخواهى و توبه پيدا كند و همين كه توبه كرد، باز خداوند توبه‌ى او را مى‌پذيرد و خدا بسیار توبه پذیر است.

خانم جواهری در تفسیر آیه ۱۱۹ گفت: در روايات شيعه و سنى آمده است كه مقصود از الصَّادِقِينَ، حضرت محمد صلى الله عليه و آله و آل‌محمّد عليهم السلام مى‌باشند.

این آیه نشان می دهد در هر زمان بايد معصومى باشد كه مسلمانان با او همراهی کنند و رهبران الهى معصوم هستند، وگرنه خداوند متعال فرمان نمى‌داد با آنان باشيد.

Tweet